Xuyên tâm liên được sử dụng nhiều trong các bài thuốc y học cổ truyền và mang lại hiệu quả tích cực. Sau đây là một số bài thuốc dân gian có sử dụng từ Xuyên tâm liên, mọi người có thể tham khảo qua để áp dụng vào cuộc sống.
Xuyên tâm liên là gì?
Xuyên tâm liên có tên gọi khoa học là Andrographis paniculata, hay còn gọi với nhiều tên khác như công cộng, hùng bút, nguyên cộng, lam khái liên, cây lá đắng, khô đảm thảo, nhất kiến kỷ, là một loài cây thảo thuộc họ Ô rô, có nguồn gốc từ Ấn Độ và Sri Lanka sông từ 1- 2 năm, mọc thẳng đứng có thể cao đến 1m. Tại Việt Nam, không còn vùng nguyên liệu lớn trồng Xuyên tâm liên, hiện chỉ còn trồng nhỏ lẻ, thu hoạch vào tháng 9-10 hàng năm, hai vùng nguyên liệu nuôi trồng, thu hái nhiều nhất là Thanh Hóa và Nghệ An.
Thân vuông, phân nhiều nhánh nhỏ tỏa ra tứ phía.Lá mọc đối có cuống ngắn, phiến là hình trứng, bộ phận dùng làm thuốc là phần trên mặt đất của cây thu hái vào đâu thu khi cây ra hoa nhỏ, màu trắng cắt thành từng đoạn, phơi hoặc sấy. Theo Y học cổ truyền xuyên tâm liên có vị đắng (được xem là “Vua của các vị đắng”) tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải đọc hoạt huyết.
Công dụng của Xuyên tâm liên mang lại và cách sử dụng cho hiệu quả
Theo kinh nghiệm dân gian và từ ông bà xưa truyền lại Xuyên tâm liên đem đến cho bà con rất nhiều bài thuốc dân gian khác nhau: dùng làm thuốc bổ cho phụ nữ sau sinh bị ứ huyết, đau nhức tê thấp, kinh nguyệt không đều hoặc bế tắc. Loại thuốc này có tính hàn nên Thường được trị cảm sốt, cúm, trị ho, chữa viêm phổ, trị mụn, tăng huyết áp, giải độc cơ thể,…
Chữa viêm họng, amidan viêm phổi, phế quản hoặc viêm xoang bằng dược liệu:
Kết hợp Xuyên tâm liên cùng củ bách bộ, kim ngân hoa, củ mạch môn hiệu quả sẽ rõ rệt sau thời gian sử dụng. Kết hợp với ăn cháo nóng hoặc uống ngay lúc thuốc còn nóng.
Đối với người bị cảm sốt, viêm xoang uống mỗi lần 340mg, ngày 3 lần, sau 5 ngày các triệu chứng giảm đi đáng kể.
Người bị lao, viêm phế quản, ho ra đờm nhiều sau thời gian sử dụng các trường hợp ho và khối lượng đàm khạc ra trong mỗi đợt ít đi, các đợt viêm cấp trở nên thưa hơn.
Chữa đi tiểu buốt, tiểu rắt:
Dùng 15 lá Xuyên tâm liên tươi rửa sạch, để ráo giã nát, lọc lấy nước trộn cùng với 1 thìa mật ong rồi uống mỗi ngày một lần dùng liên tiếp trong 5 ngày.
Chữa viêm nhiễm đường tiêu hóa, đau dạ dày, tác dụng bảo vệ gan
Xuyên tâm liên có hoạt tính chống tiết và tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày của Andrographolid, ngoài ra còn có tác dụng mạnh hơn Silymarin như một thuốc bảo vệ gan chống sự nhiễm độc gây bởi CCI4, Galactosamin.
Thảo dược dùng 15g cùng cà gai leo và xạ đen mỗi loại 25g, cho toàn bộ vào ấm đất sắc với 1 lít nước đun lửa nhỏ trong khoảng 1 giờ. Thực hiện liên tục mỗi ngày uống 1 thang trong vòng 3 tháng sẽ chữa được viêm gan B. Chia thuốc thành 2 phần uống vào buổi sáng tối sau bữa ăn là tốt nhất.
Sử dụng 20g lá cây Xuyên tâm liên đun cùng 10g cây khổ sâm với 2 lít nước uống trong ngày đến khi hết triệu chứng đau bụng, khó tiêu.
Thanh nhiệt giải độc cơ thể :
Mỗi ngày lấy khoảng 40g cây Xuyên tâm liên đã được sấy khô (bao gồm cả thân và lá) đun cùng với 2 lít nước đến khi sôi khoảng 10 phút thì tắt bếp để nguội. Uống hỗn hợp trên thay cho nước lọc hàng ngày. Uống thay cho nước lọc hàng ngày giúp cơ thể luôn mát mẻ, không bị nóng trong người.
Chữa mụn nhọt, viêm ngoài da lở ngứa, rôm sẩy:
Xuyên tâm liên khô cho vào nồi đun cùng với 3 – 5 lít nước trong khoảng 30 phút cho dược chất tan ra. Chắt lấy nước xông đến khi nguội bớt rồi tắm, mỗi ngày thực hiện 1 lần.
Hoặc dùng 1 nắm lá thảo dược giã nát vưới rượu dùng để xoa, đắp tại chỗ có thể dùng bão đắp trong 15 phút, rửa lại bằng nước sạch, kiên trì thực hiện đến khi khỏi hẳn.
Ngoài ra còn có khả năng chữa ấp xe, lá dược liệu giã nát cùng 1 ít muối hạt sau đó cho vào khăn mềm buộc lên vùng đang bị áp xe.
Tác dụng phụ đi kèm của thuốc
Thuốc Xuyên tâm liên nói riêng và bất kỳ loại thuốc nào nói chung đều có những chỉ định, tác dụng phụ, liều dùng khác nhau. Do đó người dân không nên tự ý mua thuốc để sử dụng, đặc biệt với mục đích phòng ngừa Covid-19 vì hiện nay chưa có kết quả chính xác về tác dụng này và chưa được các nhà nghiên cứu chấp nhận khuyên dùng. Ngược lại nếu dùng sai mục đích có thể gây tổn hại tới sức khỏe người dùng. Chỉ sử dụng thuốc Xuyên tâm liên theo chỉ dẫn của các thầy thuốc.
Loại thuốc này có thể gây ra các tác dụng phụ như chán ăn, phát ban, mệt mỏi, sổ mũi, nhức đầu…Khi dùng liều lượng cao có thể gây sưng các tuyến bạch huyết, phản ứng dị ứng nghiêm trọng làm tăng men gan. Kiêng kỵ. Theo y học cổ truyền, Xuyên tâm liên là vị thuốc lạnh, sử dụng dài ngày có thể gây buồn nôn, tiêu chảy; người tỳ vị hư hàn không nên dùng.
Một số lưu ý khi sử dụng Xuyên tâm liên :
Những người đang dùng thuốc chữa tăng huyết áp, chống đông máu warfarin và aspirin giảm đau, thận trọng khi dùng phối hợp với Xuyên tâm liên. Người ị suy thận, suy gan, bệnh nhân cao huyết áp, bị rối loạn đông máu, người bị chấn thương hoặc sau khi phẫu thuật, đặc biệt là phụ nữ mang thai và cho con bú không được phép dùng loại thuốc cổ truyền này.
Những người mắc bệnh về mật, đường máu hoặc có nồng độ axit cao trong cơ thể cũng không nên sử dụng loại thảo dược này.
Xuyên tâm liên là loại dược liệu quý nhưng nếu dùng sai cách có thể gây ra một số tác dụng phụ ngoài ý muốn. Vì vậy, mọi người cần tìm hiểu kỹ thông tin và tham khảo ý kiến chuyên môn trước khi sử dụng. Tuyệt đối không được tự ý dùng hoặc tăng giảm liều lượng đã được kê đơn. Đặc biệt là tin dùng Xuyên tâm liên để trị Covid như vậy rất có hại cho sức khỏe.
